In deze maand van het traditionele terugkijken om daarna weer vooruit te kunnen, doe ik ook mee. Ik had straks een prachtig idee, maar dat heb ik niet opgeschreven dus het is weer weggevlogen. Maar ik vermoed dat het net als mijn mijn blog van gisteren nog even ging over terugkijken.
Het ging geloof ik over het beeld dat ik van mezelf had dat ik heb moeten wijzigen. En dat doet me goed merk ik. Wat ik van Charles Duhigg (The power of habit) heb geleerd, zo besefte ik vanmiddag, is dat een manie wel iets weg heeft van een (slechte) gewoonte. Daarmee wil ik voor alle duidelijkheid niet, ik herhaal, niet zeggen dat een manie net als een gewoonte begint met een handeling die je een x aantal keren bewust moet uitvoeren voor deze een gewoonte wordt. Als ik dat zou zeggen, zou ik eigenlijk beweren dat een manie een keuze is. En dat is het absoluut niet. Een manie is onderdeel van een ziekte, de bipolaire stoornis. Het is al erg genoeg als je eraan lijdt en dat is absoluut niet je eigen schuld.
Waar ik een manie wel kan vergelijken met een (slechte) gewoonte is in de manier waarop ze allebei kunnen ontstaan. Een manie is bij mij niet: pats boem, nu ben ik manisch. Nee, er gaat een traject van opbouw aan vooraf. En daar zit een gelijkenis met een gewoonte. Kijk maar: een gewoonte is volgens Duhigg opgebouwd uit drie onderdelen: 1) signaal; 2) routine; en 3) beloning. En volgens Wood (Good habits, bad habits) is ruim veertig procent van onze dagelijkse activiteiten opgebouwd uit gewoontes. En een gewoonte wordt volgens Duhigg nog sterker als er een 4e onderdeel aanwezig is, namelijk: geloof.
En dat is best akelig is het kader van een bipolaire stoornis.
Als je last hebt van een bipolaire stoornis reageer je extremer op 1) signalen; en 2) je routine bestaat uit het gedrag dat in je signaleringsplan staat; En 3) beloning; je acties brengen je gevoel weer in overeenstemming met je zelfbeeld. Maar 4) geloof; door je ziekte raakt je zelfbeeld vertekend geloof je steeds meer (of minder bij een depressie) in jezelf waardoor het steeds moeilijker wordt normaal te functioneren.
Dat vind ik dus best akelig. Maar er is ook een mooie kant aan want bij het afleren van slechte gewoontes kiest Duhigg voor de volgende methode. Laat 1) signaal en 3) beloning intact maar bouw een nieuwe 2) routine. En volgens mij viel mij vanmiddag op dat mijn behandelaar mij dat voor mijn manieën ook laat doen. Ze laat me signalen opsporen en leert me daar anders op reageren zodat de beloning gelijk blijft (en niet vergroot wordt door de stoornis).
Zo hoop ik dat ik kennis van gewoontes ook kan inzetten tegen mijn bipolaire stoornis. En het bevestigt mijn keuze om toch ook maar Atomic habits van James Clear te gaan lezen.
~~~
Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay