Maand: november 2022

Geef het betekenis met een verhaal

Lang geleden, toen ik nog een klein Paultje was, gingen de Amerikaanse presidentsverkiezingen tussen de Republikeinse zittende president George Bush (later George Bush sr.) en zijn Democratische uitdager Bill Clinton. Ik vond het toen wonderlijk dat iemand die Saddam Hoessein had verslagen – al was het dan niet definitief want daar moesten we tot eind 2003 op wachten toen Paul Bremer zei: “Ladies and gentlemen, we’ve got him.” – kansloos verslagen werd.

Het gaat erom dat Bush sr verloor omdat hij met dat Golfoorlogverhaal hoge ogen dacht te gooien. Maar die verkiezingen staan vooral bekend door de slogan: “It’s about the economy, stupid!” En daar moet ik al een tijdje over nadenken, want het gaat om een duidelijk voorbeeld van iets waar ik veel over nadenk: het verhaal.

Wat is het verhaal, wat is het juiste verhaal? Met welk verhaal raak je een snaar? Doordat ik regelmatig nadenk over de inzet van verhalen op allerlei vlakken, en dat af en toe blijkt dat ik daar ook in slaag, dat is althans mijn interpretatie van de signalen die ik van anderen terugkrijg als ik wat vertel of schrijf. En daar ben ik ongelooflijk dankbaar voor. Omdat ik verhalen vertel in de hoop anderen te raken, soms hun wereldbeeld een beetje te laten kantelen. Dat vind ik mooi aan verhalen.

Als ik alle onverdraagzaamheid, onverschilligheid of rotsvaste geloof in eigen gelijk zie in de media en sociale media ziet, zou ik soms bijna moedeloos worden. Toch word ik dat niet. Ik geloof namelijk dat het spreekwoord “onbekend maakt onbemind” hier belangrijk is. En ik geloof ik dat veel mensen bang zijn voor wat ze niet kunnen verklaren, het daarom bedreigend vinden en daardoor vaak ergens tegen te hoop lopen. Soms op een manier die ik niet weet te waarderen.

Maar het vindt volgens mij vaak zijn oorsprong in het ergens onbekend mee zijn. En niet zozeer omdat ze ergens tegen zijn. En dat biedt mij weer hoop. De hoop dat het mensen kan helpen om een onbekende wereld te leren kennen. Dat iets eenmaal bekend wél bemind kan worden. En daarin spelen verhalen een belangrijke rol. Het precies de reden dat ik blog en een boek schrijf. Om mijn wereld bekender en hopelijk beminder te maken.

Er valt nog een wereld te winnen en daar ga ik ook mijn best voor doen, ook door (elders) anderen aan het woord te laten. Over dat elders later meer. Mijn verhaal vertellen heeft mij zo veel opgeleverd, deze week nog (zie de vorige zin), dat gun ik anderen ook. En ook daar wil ik aan werken.

~~~

Afbeelding van Peace,love,happiness via Pixabay

Heb je tips voor me?

Deze blogpost is deel 15 van 17 in de reeks Over 'Wijzer Werken Met Ervaring'

Gisteren had ik na mijn werk weer een afspraak bij de ggz. Gewoon een reguliere afspraak, niks aan de hand. Ik liep mooi op tijd de wachtruimte binnen en dacht: “Hé, de stoelen zijn verzet.” Maar goed, ik ging toch zitten en keek wat rond. En wat zag ik: het bekende logo van mijn ggz ontbrak op het bordje naast de deur. Er stond nu “GGZ FACT” en ik wist dat dat van een andere ggz was en het schoot nog even door me heen dat ik daar over een paar misschien zou komen te werken.

Ik had gelukkig al snel gevonden waar ik wel moest zijn en het gesprek met mijn behandelaar verliep voorspoedig. Ik had haar de vorige keer wel verteld dat ik aan Wijzer Werken Met Ervaring ging beginnen, maar de cursus was toen nog niet gestart. Nu dus inmiddels wel en het gesprek ging al snel die kant op en J. wist me behoorlijk te verrassen:

Heb je nog tips voor me?

Dat vroeg ze na een tijdje. Ik was blij verrast, zal ik maar zeggen. Gelukkig wist ik wat te bedenken, namelijk dat het soms handiger kon zijn om iemand eerst zijn of haar verhaal te laten doen en daarna pas te gaan behandelen. Laat cliënten hun verhaal doen en laat vragenlijsten achterwege. Natuurlijk moet je wel snel behandelen als de situatie niet acuut is. Ze zag wel daar wat in, net als in mijn huidige poging uit te zoeken hoe verhalen (laten) vertellen ingezet wordt binnen de ggz. Maar zei ze, we worden door protocollen en regels vaak gedwongen om snel te behandelen.

Dat kon ik me dan weer voorstellen en ik ben niet de discussie aangegaan dat verhalen laten vertellen misschien wel meer op kan leveren dan vragenlijsten. In mijn beleving althans. Gelukkig moet ik haar nageven dat ik bij haar nooit de indruk heb dat ze een vragenlijst afwerkt. Ze heeft altijd gemeende belangstelling en ik voel me gehoord bij haar. Wat dat betreft, was mijn tip niet nodig, maar ik was een beetje van mijn à propos.

We discussieerden nog even door en waren het erover eens dat ervaringsdeskundigen een rol kunnen spelen bij die verhalen, ter ondersteuning van de behandeling. En dat lijkt me ook mooi. Ze had bovendien zelf positieve ervaringen met de inzet van ervaringsdeskundigen, dus ik zag het wel zitten om bij haar op kantoor te komen, bij GGZ FACT. Dat zijn wijkteams van de ggz waarin diverse disciplines samenkomen: psychiater, psycholoog, spv’er, verpleegkundig specialist en ervaringsdeskundigen. En misschien nog wel meer waar ik dan vast nog over ga leren.

~~~

Afbeelding van OpenClipart-Vectors via Pixabay

Het geheime ingrediënt bij de aanpak van mijn bipolaire stoornis: dagelijks ermee bezig zijn

Gisteren schreef ik in mijn jubileumpost over hoe ik met een combinatie van de Heldenreis, de Kipling-methode en dagelijkse gewoontes mijn bipolaire stoornis succesvol te lijf ging. Ik denk echt dat die combinatie na jaren eindelijk voor de definitieve doorbraak zorgde. En ik heb het idee dat vooral het feit dat ik er vanaf medio 2019 dagelijks mee bezig ben, mij meer dan geholpen heeft. De methode is eigenlijk elke dag een verhaal vertellen. Elke dag, tot het me de keel uit hing en ik er toch mee door ging.

Juist daardoor kreeg ik een beeld. Ik kon (het verhaal van) mijn manieën letterlijk dromen. Ik kan nu bij wijze van spreken van minuut tot minuut vertellen wat er tijdens mijn manische episode van 2006 of van 2012 gebeurd is. En juist dat, realiseer ik me, is belangrijk. Ik kan er niet omheen: de sessies met mijn toenmalige behandelaar waren volstrekt ontoereikend. Ik zag hem veel te weinig – dat kon ook niet anders omdat iedere keer de opgehoogde medicatie snel aansloeg en er dus geen strikte noodzaak was voor veelvuldig contact.

De consequentie van dat weinige contact, weet ik nu, was dat ik veel te weinig bezig was met mijn stoornis. Ik nam wel dagelijks mijn medicijnen in, maar dat was wat betreft het enige wat ik dagelijks deed. Ik had een uitgebreid signaleringsplan waar ik voorafgaand aan een afspraak even naar keek. De pagina met ‘Het gaat goed’ was volledig van toepassing dus ik las de belangrijke dingen die in ernstigere fases stonden maar zelden. En aan een life chart deed ik al helemaal niet, dus zeker niet dagelijks.

2012: het langzame keerpunt

Toen ik in 2012 Emma (toen wist ik niet beter of ze heette Jacob Jan), Elja en Peter ontmoette en leerde kennen, was ik stiekem een beetje jaloers dat ze elke dag blogden. Dat wilde ik ook, maar doen: ho maar. Ook omdat die eerdergenoemde behandelaar mij aanraadde even te stoppen met bloggen. Dus ik pauzeerde een half jaar, maar was dus wel jaloers.

Maar toen ik weer ging bloggen, begin 2013, was dat allesbehalve dagelijks. Ik volgde de blogs van Emma, Elja en Peter op de voet en Peter las medio 2015 een boek van Leo Babauta over dagelijkse gewoontes. Hij begon aan een gewoonte, blogde erover en daagde zijn lezers uit mee te doen. Ik ging vijf minuten wandelen.

En dat doe ik nog steeds praktisch dagelijks, en meestal veel langer. Het zette me op het spoor van de kracht van dagelijkse gewoontes. En nadat ik medio 2019 weer opgeknapt was van mijn manie (na twee manische maanden), voelde het heel normaal aan om nu wel dagelijks op zoek te gaan naar de oplossing van het probleem. Hoe ik dat deed, beschreef ik gisteren. En het had succes, juist door dit geheime recept waarin je iedere dag een beetje moet roeren.

~~~

Afbeelding van Daniel Reche via Pixabay

Hoe ik mijn boek schreef

Deze blogpost is deel 14 van 17 in de reeks Over 'Wijzer Werken Met Ervaring'

Ik ben druk bezig met uitzoeken hoe binnen de ggz verhalen worden ingezet, vooral door ervaringsdeskundigen omdat ik daar nu een inleidende cursus voor volg. Het kost alleen wat tijd om mensen te spreken te krijgen en alle informatie die ik wil hebben, te achterhalen. Maar ik heb geleerd dat het handig is om je eigen kennis goed op een rijtje te hebben, misschien bij de cursus Learning how to learn of in het boek A mind for numbers van Barbara Oakley waar zij die cursus op heeft gebaseerd. Nieuwe kennis ontstaat als bestaande kennis in aanraking komt met een ander stukje kennis. Bij die botsing ontstaat nieuwe kennis.

Daarvoor is het dus wel noodzakelijk om je eigen kennis paraat te hebben. Anders is het lastig om iets nieuws te leren van andere mensen. Als je steeds dingen moet opzoeken, is het Aha-moment ver te zoeken, zal ik maar zeggen. Daarom wil vandaag laten zien welke technieken ik bewust en onbewust heb gebruikt bij het schrijven van mijn boek over hoe ik omga met mijn bipolaire stoornis. Grofweg zijn dat twee technieken.

De Heldenreis

De Heldenreis komt uit het boek The hero with a thousand faces van Joseph Campbell. Het boek verscheen in 1949 maar de schrijftechniek die Campbell beschrijft, wordt al duizenden jaren gebruikt, ook voor vertellingen trouwens. Ik ga nu niet in op alle zeventien elementen verdeeld over drie fases die Campbell onderscheidt. Alle verhalen die een held in de hoofdrol hebben, volgen dit patroon. Nou ja, er zullen best uitzonderingen zijn die de regel bevestigen maar het patroon is zo bekend dat het vertrouwd aanvoelt voor een lezer en voor mij ging het schrijven van mijn verhaal met deze structuur eigenlijk vanzelf.

In het kort komt het hierop neer. Een held gaat op reis. Die reis kan naar een ver oord gaan maar kan ook een metafoor zijn, zoals in mijn geval met de zoektocht naar een oplossing voor mijn bipolaire stoornis. Een volgend belangrijk belangrijk element is dat je tijdens die reis volgens het model bondgenoten ontmoet. Het is goed om je te realiseren dat je altijd mensen hebt die je kunnen helpen, huisgenoten, familie, vrienden of een behandelaar. Natuurlijk heb je in een goed boek ook tegenstanders of schurken die je moet verslaan. Die had ik met mijn bipolaire stoornis niet echt, maar die stoornis zelf voelde soms wel zo aan. Die wilde ik graag verslaan. En als ik eerlijk ben, ben ik ook mensen tegengekomen die niet altijd helemaal deden wat ik wilde. Geen schurken, absoluut niet maar ze vormen wel een belangrijk element in mijn verhaal.

Ik merkte dat het bij het schrijven lekker was om me af te kunnen zetten tegen sommige personages. Het gaf het verhaal leven. Deze ‘schurken’ zijn ook belangrijk omdat het me hielp de ups en downs in mijn leven en in mijn verhaal duidelijk te maken. Ik wist dat ik hoogte- en dieptepunten nodig had, anders werd het ongeloofwaardig. Want ik heb het hier over het verhaal van mijn leven. Handelingen van deze schurken bleken belangrijke kantelpunten te zijn. In één geval zo belangrijk dat ik zo ongeveer eeuwig dankbaar ben.

Er is een kritiekpunt op hoe de Heldenreis is gebruikt in de wereldliteratuur en populaire cultuur: helden maken geen emotionele ontwikkeling door. En dat heb ik natuurlijk wel gedaan, net als iedereen in zijn of haar leven. Daarom heb ik extra gelet op deze emoties. Niet zozeer vanwege de kritiek op de Heldenreis maar omdat omdat ik erachter ben gekomen dat handelingen/acties voortkomen uit emoties. Zo’n emotie, ontdekte ik in april 2020, was ergernis. Het veranderde mijn kijk op mijn bipolaire stoornis definitief. Het duurde een klein half jaar, maar door de Heldenreis en techniek die ik hieronder beschrijf, veranderde ik mijn leven. Letterlijk.

De Kipling-methode (5W1H)

Mijn bipolaire stoornis kende vijf belangrijke hoofdstukken, of eigenlijk seriedelen: een depressie in 1999 en manieën (in 2002, 2006, 2012 en 2019). Eind 2019 ben ik terug in de tijd al deze manische episodes nagegaan, te beginnen dus met 1999. Ik ben vragen gaan stellen met de 5H1W-methode. Ik ging voor de manie van 2019 zo veel mogelijk vragen bedenken die begonnen met Wie, Wat, Waar, Waarom, Wanneer en Hoe. (Deze methode wordt ook wel vernoemd naar Rudyard Kipling omdat hij deze woorden in een gedichtje uit Just so stories (1902) de ‘six honest serving men’ noemde ’that tought me all I know’. Ik bedacht vragen als: Wanneer speelde mijn manie? Waarom denk je dat? Wat deed je in die tijd? Wie waren daarbij betrokken? Wat deden zij? Hoe deden zij dat? Hoe voelde ik me? Waarom voelde ik me zo?

Met dat soort vragen ging ik elke dag mijn manische episode na. Ik schreef niks op omdat ik iedere dag mijn geheugen op wilde frissen en niet op een papier wilde vertrouwen dat misschien het denken een bepaalde richting op had gestuurd. Nee, ik wilde iedere dag vers denken, steeds hopend op nieuwe inzichten. En weer opnieuw het verhaal vertellen. Langzaam begon ik zo een idee te krijgen.

Na een tijdje had ik het gevoel het verhaal van 2019 in mijn hoofd te hebben en ging ik met dezelfde procedure naar 2012, 2006 en 2002.

Uiteindelijk kreeg ik steeds duidelijker een beeld. De oplossing had ik echter nog niet. Maar met deze twee technieken die ik op dagelijkse basis inzette, had ik wel zo’n helder beeld van de periode van mijn manieën dat ik een klein half jaar later een ontdekking deed die mijn leven veranderde, zoals ik hierboven al schreef.

Ben je nieuwsgierig naar mijn boek die uit deze ontdekking voortvloeide? Blijf het nieuws volgen. Het gaat hopelijk dit jaar nog naar een uitgeverij.

~~~

Waarom ik blog

Dit is mijn 500ste blogpost op Metzonderbeperking.nl. Het leek me daarom aardig om dit stukje mee te geven dat ik gisteren op Mastodon schreef over waarom ik blog:

Gisteren schreef ik onder andere iets over leren van mezelf om daar anderen mee te helpen. Uiteraard bevat mijn kennis van mezelf ook de kennis van anderen. Dat vind ik zo mooi aan leren, aan kennis opdoen: inzichten van anderen (blogs, boeken, cursussen – vaak gevonden via sociale media contacten) leren kennen en daar iets van proberen te maken waar ikzelf baat bij heb. En dat dan weer terug kunnen geven aan anderen. Via mijn blog bijvoorbeeld. Dát vind ik prachtig.

~~~

Afbeelding van Alexa via Pixabay

Verhalen bij ervaringsdeskundigheid: een overzicht

Deze blogpost is deel 13 van 17 in de reeks Over 'Wijzer Werken Met Ervaring'

Gisteren liet ik aan de hand van een paar anekdotes het belang van verhalen zien. Voor mij persoonlijk en daarmee vanuit de gedachte dat iets wat voor geldt, ook voor een ander kan gelden. Zeker bij iets universeels als verhalen vertellen en luisteren naar verhalen. Daar kom ik verderop in deze reeks nog wel op terug maar nu wil ik laten zien hoe verhalen bij de ggz ingezet worden binnen het vak van ervaringsdeskundige. Het lijkt me handig om eerst kort uit te leggen wat met een ervaringsdeskundige wordt bedoeld.

Ervaring -> Ervaringskennis -> Ervaringsdeskundige

Dat is eigenlijk de drieslag die binnen de ggz wordt gebruikt: ervaring is dan wat je persoonlijk hebt meegemaakt op het gebied een ziekte, stoornis en herstel. De tweede stap is ervaringskennis: dat is eigen ervaringen aangevuld met ervaringen van anderen, analyse en reflectie en andere bronnen. Tot slot bouwt ervaringsdeskundigheid daar weer op voort: je leert nog vaardigheden voor professionele inzet aan. Op pagina 10 van dit PDF-document op GGZ Standaarden staat bovenstaande in een schema.

Herstel

Verhalen dienen ter ondersteuning van het herstel. Ook hiervan geef ik de gebruikte definitie, ditmaal afkomstig uit dit document van Kenniscentrum Phrenos. Herstel gaat dan het over het leren leven met een ontwrichtende aandoening en kent vier fasen:

  1. Overweldigd worden door de aandoening
  2. Worstelen met de aandoening
  3. Leven met de aandoening
  4. Leven voorbij de aandoening

En dan nu naar de verhalen

Tot nu toe ben ik in mijn cursus de volgende vormen van verhalen tegengekomen:

  • Herstelverhalen
  • Ervaringsverhalen
  • Empowermentverhalen
  • Stigma

Herstelverhalen zijn volgens het eerder aangehaalde document op GGZ Standaarden verhalen waarin mensen wijzen op de onverwachte wending van herstel om anderen andere mensen te laten zien in welke onverwachte hoeken herstel verstopt kan zitten. Mijn eigen boek, dat hopelijk snel naar een uitgever gaat, voldoet helemaal aan die definitie.

Ervaringsverhalen zijn verhalen waarin mensen terugkijken op bepaalde gebeurtenissen in hun leven. Het kan dus minder veelomvattend zijn dan een herstelverhaal, maar niet minder belangrijk. Dat heeft ermee te maken dat ervaringsverhalen ook empowermentverhalen kunnen zijn. Empowerment is volgens Wikipedia “het proces waardoor iemand gestimuleerd wordt zelfstandig te beslissen en te handelen en voor zichzelf op te komen.” En in verhalen doe je daarvan verslag. Dit soort verhalen kunnen erg belangrijk zijn voor herstel. Uit persoonlijke ervaring met mijn psychische problemen heb ik gemerkt dat een volledig herstelverhaal vaak begint met kleinere empowermentverhalen.

Empowerment biedt steun en kan helpen tegen stigma. Stigma zijn uitgesproken negatieve oordelen over een persoon of groepen mensen op basis van een label dat iemand opgeplakt kan krijgen. Zo wordt over mensen met een psychische stoornis of een handicap vaak negatief gedacht. Een probleem hiermee kan deze stigma diep in kunnen grijpen in de maatschappij en het dagelijks leven van iemand die een stigma opgeplakt krijgt. En hier kan helaas gelden: als je iets maar vaak genoeg hoort, kun je het zelf óók gaan geloven, al slaat het stigma uiteraard nergens op.

De andere drie typen verhalen kunnen helpen tegen stigma. Je kunt er immers krachtig mee laten zien wat je wél kunt. Morgen kijken we naar mogelijkheden om die verhalen zo krachtig mogelijk te vertellen.

Verhalen in de ggz – een verkenning

Deze blogpost is deel 12 van 17 in de reeks Over 'Wijzer Werken Met Ervaring'

Dit wordt waarschijnlijk het eerste deel van een kleine reeks die ik ga schrijven als voorbereiding op een presentatie die ik over twee en een halve week mag geven voor mijn cursus Wijzer Werken Met Ervaring bij ggz Oost Brabant. De cursus is een eerste kennismaking met het vak ervaringsdeskundige binnen de geestelijke gezondheidszorg. We mochten voor de presentatie een onderzoeksvraag bedenken en de mijne is geworden: hoe kan ik als ervaringsdeskundige verhalen inzetten binnen de ggz?

Het lijkt me interessant om de zoektocht naar antwoorden te verbloggen. En misschien ga ik na de presentatie ook nog wel een uitwerking van die presentatie online zetten. Dat duurt nog wel even en ik heb ook nog geen idee met voor frequentie ik delen ga schrijven voor deze miniserie. Maar ik wil beginnen met een paar anekdotes die het belang van verhalen duidelijk maakte.

Mondelinge beurten

Daarvoor ga ik terug naar mijn eindexamenjaren vwo. Da’s meervoud omdat ik twee keer eindexamen moest doen door een depressie na de tweede schoolonderzoeken. Ik heb het over Engels, Frans en Duits in 1999 en Geschiedenis en Nederlands een jaar later.

Voor de mondelinge beurten bij de talen had ik gemiddeld een negen, maar voor geschiedenis maar een zeven, terwijl het nota bene mijn favoriete vak was. Dat is nogal een groot verschil maar het is vrij eenvoudig te verklaren. Bij de talen had ik een verhaal voorbereid – of zag ik meteen kans een verhaal te gaan vertellen – en kreeg ik daarvoor alle ruimte. Aan de punten en de commentaren achteraf te zien, waren die verhalen interessant genoeg.

Bij Geschiedenis had ik ook netjes een verhaal voorbereid en de docent reageerde enthousiast. Maar al na een paar minuten onderbrak hij mijn verhaal en ging over op de vragen die hij op zijn blaadje had staan. Daar ging ik met mijn mooie voorbereide verhaal en ik weet nog dat ik daar een beetje boos over was. Een behoorlijke mispeer van die docent en het resultaat was er ook naar.

Wat dat alles met de ggz te maken heeft?

Nou, eind 2006 werd ik voor de tweede keer manisch. Toen ik begin 2007 weer opgeknapt was, had mijn toenmalige behandelaar inmiddels kennisgemaakt met het signaleringsplan en dat zou mij moeten gaan helpen. Ik vond het prima en we ging aan de slag. Alleen, er gingen wat dingen mis, en dat ben ik nu pas gaan zien door de cursus. De manier waarop wij het signaleringsplan op ging stellen, leek sterk op hoe het ging bij mijn mondeling Geschiedenis. Kortom, ik voelde me totaal niet gehoord en was veel minder geïnteresseerd dan ik had moeten zijn. En het eindigde met een heel uitgebreid signaleringsplan waarin de manie van een paar maanden eerder totaal niet terug te herkennen viel (ik heb voor mijn boek en de cursus nog een paar keer bekeken).

Pas door de cursus viel het kwartje. Ik zat tijdens mijn manie helemaal vol van wat mij dwarszat. En ik denk dat wanneer mijn behandelaar mij een paar maanden daarna gewoon mijn verhaal had laten vertellen, hij weinig had hoeven doen om er de belangrijke punten uit te halen. Natuurlijk treft mij ook blaam, maar het is maar een voorbeeld om iets te duidelijk te maken.

Uiteindelijk kreeg ik nog een paar manieën en ging ik eind 2019 mezelf maar de verhalen van de manieën vertellen. En dat zorgde ervoor dat ik weer een paar maanden later de ontdekking van de ergernissen kon doen waarmee ik tot nu toe – afkloppen – mijn stoornis onder controle heb.

~~~

Afbeelding van Tumisu via Pixabay

#wot kissebissen

Deze blogpost is deel 11 van 17 in de reeks Over 'Wijzer Werken Met Ervaring'

Normaal ben ik niet zo van het kissebissen, zonde van mijn tijd, ik gun de ander zijn of haar mening en ben in de regel vrij meegaand. Maar niet nu…

Gisteren was het namelijk weer Wijzer Werken Met Ervaring en we moesten een onderzoeksvraag bedenken over een aspect van ervaringsdeskundigheid dat je wilde bestuderen en/of waar je zelf mee aan de slag wilde gaan. En ja, dat kon in mijn geval natuurlijk maar één onderwerp zijn. Immers: veel lezen wat los en vast zit, Cultuurwetenschappen gestudeerd, boeken vertaald, tien jaar bloggen, zelf een boek geschreven over mijn bipolaire stoornis en hoe ik daarmee heb geleerd om te gaan.

Dan blijft alleen deze onderzoeksvraag staan: hoe kan ik als ervaringsdeskundige verhalen inzetten?

Inmiddels heb ik wat rondgekeken hier en daar en dan zie ik toch enige aanleiding om te kissebissen. Ik bekeek wat cursussen herstelverhalen schrijven. En daar was niks mee, want ik ben ervan overtuigd dat je er inderdaad goede herstelverhalen mee kunt schrijven. Maar ik miste behoorlijk wat elementen die in mijn ogen onmisbaar zijn bij het vertellen van verhalen binnen de ggz, binnen elk verband eigenlijk.

De manier waarop ik zelf verhalen heb ingezet, verschilt namelijk behoorlijk van de aangeboden cursussen. Nou heb je misschien al het verschil gemerkt in bewoording. Herstelverhaal of verhaal. En dat maakt een slok op de borrel uit. Strikt genomen klopt dat overigens ook weer niet omdat er verschillende fases zijn in het herstelproces, je kunt bijvoorbeeld nog helemaal overweldigd zijn door je ziekte (fase 1); of een fase zitten dat je leeft voorbij je ziekte (4e, laatste fase).

Ik ga het nogmaals bekijken maar ik had de indruk dat veel cursussen vooral terugblikken vanaf het moment dat de ziekte/stoornis al behoorlijk onder controle is. Verwerking van geleden leed. In de cursus wordt het overigens ook min of meer zo gebruikt.

Het is namelijk precies datgene waar ik over wil kissebissen, als dat nodig is. De verhalen die ik heb verteld, hebben ervoor gezorgd dat ik – afkloppen – mijn bipolaire stoornis onder controle kreeg. Die technieken waren namelijk dezelfde als ik daarna heb gebruikt bij het schrijven van mijn boek. Minus het typen dan. Ze hebben hét verschil gemaakt in het beloop van mijn ziekte.

Ik wil daarom een lans breken voor het inzetten van verhalen bij het herstel, niet alleen bij het schrijven van herstelverhalen. En dan heb ik ook nog wel een paar technieken achter de hand die daarbij kunnen helpen. Die verder reiken dan alleen verhalen.

#WOT Word on Thursday

~~~

Afbeelding van marioosh via Pixabay

Waarom? Hoe? Wat?

Er beginnen steeds meer contouren zichtbaar te worden van wat ik wil. Om met Simon Sinek te spreken: het waarom is duidelijk, het hoe is ook geen groot raadsel meer, maar het wat houdt me nog een beetje in spanning. Een beetje maar, gelukkig. Het ligt in lijn met wat ik deed bij Reëlle, een communicatiebureau dat inmiddels niet meer bestaat. Voor en door mensen met een beperking. En dat sprak me enorm aan. Dat ik kon schrijven, wist ik toen ik er begon, deze maand elf jaar geleden, ook al wel. Dat is niet arrogant bedoeld, maar ik durfde wel te vertrouwen op het oordeel van docenten tijdens mijn studie Letteren.

En dat schrijven bij Reëlle lukte inderdaad prima. Helaas kreeg ik alleen een manie en dat was van alle kanten iets te heftig. Maar juist omdat zo’n manie heftig is en heftige reacties oproept, wil ik nu ik, afkloppen, mijn manieën eindelijk onder controle heb, anderen helpen om ook zover te komen. Juist omdat ik weet wat voor een ellende het kan zijn. Ellende die niemand wil en die niemands schuld is.

Inmiddels heb ik voor mezelf een oplossing uitgedokterd. Die is niet revolutionair maar je het maar net zien – of zo goed hebben gekeken dat je de grondoorzaak van alle ellende de volgende keer herkent als die zich voordoet. Dat gebeurde mij dus. En ik wil niet zeggen dat mijn grondoorzaak, ook wel bekend als trigger, de jouwe is, maar ik kan je wel leren kijken zoals ik gekeken heb. Want als ik het kan, kan iemand anders het ook, daar ben ik van overtuigd.

Daarnaast is er de kans dat mijn trigger ook jouw trigger is. Ik heb de mijne namelijk breed geformuleerd omdat ik anders dingen mis. Ik ergerde me steeds aan iets anders (en al vrij snel daarna ook aan iemand anders), maar het ergeren was de constante. En nu ik alert ben op ergernissen merk ik pas hoeveel emoties mijn systeem binnenkomen als kleine ergernissen. Juist door wat ik in het verleden deed met die ergernissen, kwam ik steeds in de problemen. Ik was zelf degene die die kleine ergernissen opblies en opblies totdat uiteindelijk de ballon knapte met een manie. En daarna volgde steeds anderhalf jaar doffe ellende.

Nu het er al twee en een half jaar op lijkt dat ik deze doffe ellende met een betrekkelijk simpele methode voor kan blijven, wil ik graag lotgenoten helpen. Nu nog kijken wat het wordt waar ik land. Onder andere via de cursus Wijzer Werken Met Ervaring.

~~~

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay

Empowerment: neem zelf het heft in handen

Deze blogpost is deel 3 van 3 in de reeks Verhalen ontleed

Gisteren bedacht ik onder het wandelen dat het onrechtvaardig is dat ik een stoornis heb waardoor ik anders reageer. Dat ik een aantal keren last heb gehad van gedrag van anderen en dat ik het voor mezelf vanzelfsprekend vind dat ik dat gedrag zelf niet naar anderen vertoon. Dan zou ik me namelijk voor mezelf schamen. Daarbij kwam ook de gedachte dat ik het vreemd vond dat anderen dat/hun gedrag kennelijk als volstrekt normaal beschouwen, of in ieder geval niet als iets problematisch.

Dat vond ik raar en ik ventileerde iets daarvan op Twitter. Maar Emma wist te vertellen dat anderen het gewoon niet zien en dat in Autisme & het voorspellende brein door Peter Vermeulen te lezen viel waarom ze dat niet zien. Dat boek is een paperback dus ik moet even wachten op de postbode. Want ik ben natuurlijk ook benieuwd of er ook strategieën zijn waardoor zij het wél gaan zien. Op de veronderstelling dat mensen het wel kunnen zien, is immers veel gebaseerd. Neem het signaleringsplan. Daar zijn ook neurotypische mensen bij betrokken, want die bedoel ik met ‘zij’. Aan de andere kant van het spectrum, maar toch zij aan zij staan dan neurodiverse mensen. Had ik al gezegd dat ik nieuwsgierig ben naar het boek?

Het andere boek dat ik écht moest, zei Samira, was How to handle neurotypicals van Abel Abelson. En dat boek was beschikbaar als e-book, dus daar ben ik vanmorgen gelijk aan begonnen. En wat voor een boek is het. Het taalgebruik is misschien af en toe wat grover dan ik gewend ben maar verder: inhoudelijk interessant, Aha Erlebnissen, eye-openers, en humoristisch geschreven. Ik kom er later nog terug, maar ik wil er vast één voorbeeld uit halen.

Ik was dus gisteren wat aan het mokken dat neurotypische lieden zich weleens wat meer zouden mogen aanpassen omdat het gedrag dat ze soms vertonen in mijn ogen niet normaal is. Leuke gedachte, zegt Abelson, maar het werkt niet. Hij komt met een simpele maar doeltreffende metafoor van de muggen. Stel dat je ’s nachts last hebt van muggen en daardoor niet kunt slapen. Dan kun je wel klagen maar dat helpt niet. Je kunt wél een muggennet spannen waardoor je er geen last meer van hebt. Met andere woorden: neem het heft in handen, doe iets en empower jezelf.

Heel benieuwd naar de rest: ik ga gauw verder lezen.

~~~

Afbeelding van Elias via Pixabay

Extra leesvoer voor mijn project

Deze blogpost is deel 2 van 3 in de reeks Verhalen ontleed

Vanmorgen heb ik wat nagedacht over hoe ik deze serie aan ga pakken. Voorlopig denk ik dat het een weekendproject gaat worden. Het vergt toch wat nadenk- en leeswerk vooraf en dat kan ik dan mooi ’s avonds in de werkweek doen, zodat ik in het weekend los kan gaan met schrijven over de heldenreis en de connectie met empowerment voor mensen die – laat ik de term toch maar noemen – neurodivers zijn. Want juist deze groep, waartoe ikzelf ook om meerdere redenen toe behoor, heeft mijn belangstelling, ook omdat ik vanmiddag onder het wandelen echt besefte dat neurodivers zijn mij in de problemen heeft gebracht. Verderop meer daarover.

Vandaag kreeg ik ook nog twee leestips die ik ook in deze reeks wil betrekken. Want je wil als neurodivers toch goed om kunnen gaan met de zogeheten neurotypischen. How to handle neurotypicals van Abel Abelson. Samira was al enthousiast, dank voor de tip.

De tweede tip die ik kreeg was van Emma: Autisme & het voorspellende brein door Peter Vermeulen. Dank, Emma.

(Ik heb een stuk weggelaten, maar waar dat over ging, staat hieronder.)

Naar beide boeken ben ik dus erg benieuwd en ik neem ze graag mee in mijn onderzoek. Want omgaan met afwijkingen van het normaal geachte, al weet ik dat ook deze omschrijving de lading niet dekt, is lastig. En het woord stoornis dekt ook de lading niet. Dit was wat me vanmiddag tijdens het wandelen te binnen schoot: eigenlijk ben ik gewoon een aantal keer gestruikeld over onprofessioneel gedrag. Zelf zou ik het niet in mijn hoofd halen om me zo te gedragen, maar veel mensen zien niet dat het vreemd gedrag is, waardoor ze er al helemaal niet bij stilstaan dat ze met hun gedrag sommige mensen in de problemen kunnen brengen. Volledig onbedoeld, ze zien het gewoon niet. Maar er zijn genoeg mensen die door dit door veel mensen als volstrekt normaal beschouwde gedrag in de problemen kunnen komen. Daar sta ik echt niet alleen in.

Toch heb ik hoop

Gelukkig heb ik in mijn omgeving ook mogen merken dat er mensen zijn die dat gedrag niet of niet meer normaal vinden, die mij steunen. Dat doet me goed en geeft me ook de hoop dat meer mensen van goede wil zijn en dat je ze daadwerkelijk kunt bereiken. De heldenreis is daarvoor misschien een middel omdat die zo bekend is, althans de opbouw van verhalen die het patroon van de heldenreis volgen. Dus wilde ik met een zo klein mogelijke verantwoording beginnen en van daaruit kijken waar ik uitkom. Grote veranderingen beginnen immers vaak met iets kleins. En voor mezelf heb ik een oplossing gevonden. En zoals een leraar bij ons op school zei: “Als de leraar het snapt, moeten jullie het helemaal snappen.” Oftewel: wat mij lukt, kunnen anderen ook. En ik help daar graag bij mee.