Categorie: Uncategorized

Wat ik woensdag eigenlijk wilde zeggen maar nog niet durfde was dat ik me al een week of wat behoorlijk klote voelde. Lang niet zo erg als gewend ben na de terugslag van een manie, want die heb ik in januari natuurlijk wel degelijk gehad. Een milde terugslag dus, maar wel eentje waarvan ik het idee had dat ik er iets mee moest om erger te voorkomen.

Daar was ik dus woensdag over na aan het denken. En ik kwam op een idee dat ik gelijk vanaf donderdag uit ging voeren in een klein experiment dat loopt tot en met volgende week zondag. Daarna evalueer ik en verleng ik het misschien tot eind juli. Of ik maak het al meteen tot de nieuwe standaard. Dat weet ik nog niet, want ik merk namelijk in de vierde dag dat ik er nu mee bezig ben dat ik me wel stukken beter voel, maar dat het me nog wel wat moeite kost.

Het gaat namelijk deels om gewoontes en dat is in het begin altijd wennen, heb ik gemerkt. Zoals ik er nu over denk is het wel een moeite die ik er graag voor over heb. Laat ik toch maar uitleggen wat ik heb bedacht. In het voorjaar volgde ik bij de ggz een WRAP-cursus. Dat staat voor Wellness Recovery Action Plan van het Copeland Center. Een groep Amerikaanse ggz-cliënten onder leiding van Mary Elllen Copeland ontwikkelde dit plan in 1997 door op te schrijven wat zij gemist hadden in hun reguliere behandeling. Waar ken ik dat van?

Van theorie naar dagelijkse praktijk

Hoe dan ook, van de WRAP is wetenschappelijk vastgesteld dat het werkt en wordt inmiddels wereldwijd onderwezen. Een van de onderdelen, waar ik zelf nooit zo over na had gedacht, is de gereedschapskoffer voor een goed gevoel. Welke dingen kun je op basis van ervaringen uit het verleden doen voor een goed gevoel? Stel: je voelt je niet goed, wat kun je dan doen om je beter te voelen? Schrijven en wandelen helpen mij bijvoorbeeld. Die stop ik in mijn koffer. Hoe je die koffer vormgeeft en wat je erin stopt, mag je helemaal zelf weten. Inhoud en uiterlijk zijn voor iedereen anders. Een van mijn medecursisten had letterlijk een koffer gehaald in de kringloopwinkel. Zelf heb ik gewoon een Word-document in een opgave in Anki (tekst en plaatjes).

Ik voelde me dus al een tijdje rottig. Om persoonlijke redenen die gelukkig wel goed afliepen en om mijn boek waaraan ik toch nog een keer moet sleutelen, maar daar schrijf ik volgende week misschien wat over. Maar ik bedacht dus woensdag: wat zou er gebeuren van ik vanaf morgen elke dag alles doe wat in mijn koffer voor een goed gevoel zit?

Het resultaat in de vierde dag is dat niet alles helemaal lukt – want deels dus ook nieuwe gewoontes – maar dat ik mijn neerslachtigheid kwijt ben. Ik experimenteer nog even verder.

~~~

Afbeelding van Peter H via Pixabay

Gisteren tijdens de cursus Wijzer Werken Met Ervaring kwam de heldenreis van Joseph Campebell ter sprake. We zitten nog steeds in de verhalen en een paar bijeenkomsten terug vertelde een van de facilitatoren een empowermentverhaal dat mij sterk deed denken aan die heldenreis. Die maakte een belangrijk onderdeel uit van mijn masterscriptie, vandaar. Dat mailde ik haar achteraf. Zij bleek die term ook te kennen en gisteren kwam ze er in de groep op terug.

Ze bombardeerde mij tot verhalenspecialist en kwam dus nog terug op de heldenreis. Hoe dat ging en wat dat opleverde blijft voor de cursus. Maar het gevolg was wel dat ik nog een keer na ben gaan denken over die heldenreis. Die zit, concludeerde ik, op heel veel plekken. En juist spelen met heldenreis, desnoods met de Kipling-methode, vind ik leuk. Daar maak ik enigszins, zeg maar behoorlijk, gebruik en misbruik van. Eigenlijk gaat vertellen via de structuur van de heldenreis automatisch. Daar kom ik morgen nog op terug, als ik durf. Want het het heeft ook een beetje weg van maatschappijkritiek. Durf ik zo transparant zijn?

Met het heldenreis-model zelf, en er zijn diverse varianten en versimpelingen, is op zich niet zo heel veel mis. Maar over de invulling valt na te denken. Durf ik dat wel? Ben ik daar wel transparant genoeg voor? Ik denk het inmiddels wel, maar dat zien we morgen dan wel weer.

Ik kan al wel vertellen dat ik zelf in mijn boek, dat zich hopelijk in een afrondende fase bevindt, uiteraard (on)bewust dankbaar gebruik en misbruik heb gemaakt van de heldenreis. Al is het maar omdat een gehandicapte met een bipolaire stoornis niet al te gauw de held is in een avonturen-, of heldenverhaal. En dat ben ik in dit geval, merk ik ook aan de reacties van proeflezers, toch wel. En daarmee heb ik een klein beetje de heldenreis op de hak genomen. En dat is dan misschien wel weer empowerment.

Ik hoop dat ik bij de volgende #WOT kan zeggen dat ik mijn boek naar een uitgeverij heb gestuurd.

Morgen meer over wat ik hier vandaag had willen schrijven. Transparant in twee etappes dus.

#WOT Word on Thursday

~~~

Afbeelding van Joshua Woroniecki via Pixabay

Drie dagen gelden was ik jarig en tussen alle festiviteiten door heb ik nagedacht over wat ik het komende jaar wil bereiken. Ik ben er al druk mee bezig, want het ligt in het verlengde van waar ik vorig jaar (en het jaar daarvoor) mee bezig ben geweest. Misschien handig om het toch op te schrijven, ook in het openbaar, zodat ik in jullie als lezers een accountability partner heb. In goed Nederlands: een stok achter de deur. Zonder verder dralen:

1. Mijn boek over hoe ik leerde omgaan met mijn bipolaire stoornis afronden. Dat ga ik de komende week doen, de laatste van mijn vakantie.
2. Het boek opsturen naar een uitgever en daadwerkelijk laten uitgeven. Benieuwd hoe dat gaat. En of het voor herhaling vatbaar is, zie punt vier.
3. Wie kan ik helpen met mijn boek? Dat is een vraag waar ik uiteraard al eens over heb nagedacht. Het is geschreven als ervaringsverhaal rond mijn bipolaire stoornis, dus zijn mensen met een bipolaire stoornis en hun omgeving de eerste doelgroep. Ik heb ook al wat ideeën over hoe ik die kan bereiken, maar wat ik vooral spannend vind, is dat het boek volgens proeflezers ook voor andere doelgroepen interessant kan zijn. Om er een paar te noemen: arbeidsdeskundigen (vanwege een ongelukkige rapport waar ik last van had, mild gezegd) en er stond iets in dat ook bleek te werken voor iemand die last had van overprikkeling. Daarmee wordt mijn doelgroep een stuk groter. En dat vind ik een heel mooie uitdaging. Uitzoeken of en hoe ik meer mensen kan bereiken dan gedacht en gehoopt.
4. Ik zou het prachtig vinden als ik van mijn boek een serie kan maken. Juist omdat ik merk dat ik mijn stoornis onder controle heb gekregen, afkloppen, door het verhaal over wat er tijdens een manie gebeurde in mijn hoofd steeds opnieuw te vertellen. Dat zorgde ervoor dat ik steeds dieper ging graven en uiteindelijk zo’n beeld kreeg van het begin van een crisissituatie, dat ik die herkende toen ie zich weer liet zien. En dat was het moment dat ik kon ingrijpen. Dat had ik niet zozeer geleerd dankzij hulpverlening, maar het leverde wel veel op. Onder andere dus mijn boek. Ik zou het heel mooi als ik anderen op zo’n zelfde manier kon helpen. En misschien kan dat ook nog wel boeken opleveren.
5. Gewoontes spelen een belangrijke rol bij mijn ontdekking. Ik heb het gevoel dat ik erover kan blijven leren, bijvoorbeeld over gewoontes overdragen, en dat doe ik natuurlijk graag. En ik zou graag willen leren over mijn gewoonte mezelf terug te trekken als ik iets spannend vind. Maar bovenal wil ik bij gewoontes vooral van theorie naar praktijk gaan. Want ik weet vaak goed wat ik moet doen, maar ik doe het dan vervolgens toch niet.

~~~

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay

Zo volop in de vakantiemodus ben ik toch wat aan het mijmeren geslagen. Er valt me dan iets op. Ik ben best veel met gewoontes bezig geweest en ik er ook meer dan het een en ander over geschreven. En daarvoor bij anderen over gelezen. Maar toch lijkt het of ik alle nieuwe gewoontes die mezelf probeer aan te wennen, ongeveer een maand volhoud. Dan houdt het op. Heel raar, want een maand is volgens schrijvers over gewoontes zo ongeveer de periode die je nodig hebt om van iets een gewoonte te maken. Waar je juist gewoontegetrouw mee door gaat. Heeft ermee te maken dat de activiteit dan niet meer vanuit de evolutionair gezien jonge prefrontale cortex wordt aangestuurd maar vanuit de veel oudere basale ganglia. Daarover later misschien meer.

En ik haak op dat punt dus juist af. Daarnaast ben ik een kei in uitstellen, dus het afleren van slechte gewoontes valt ook zwaar tegen. Eigenlijk heb ik het alleen langer volgehouden toen ik bezig was met mijn omscholing tot websitebouwer. Daarvoor heb ik een jaar met Anki iedere dag oefeningen gemaakt. Dat hielp enorm en ik vond het nog leuk ook.

Voor de rest is alleen het dagelijkse wandelen een blijvertje. En, toegegeven, sinds tweeënhalf jaar ’s avonds de vraag of ik mij die dag heb geërgerd en ’s morgens of ik goed geslapen heb. Dat zijn verreweg de belangrijkste gewoontes die ik heb. Meer daarover in mijn boek, dat hopelijk in het najaar verschijnt. Als het tenminste niet later wordt, doordat ik het steeds uitstel. Want ook aan dat boek werk op en af in periodes die ongeveer een maand duren.

Om gek van te worden. En binnenkort ga ik iets doen wat ik minimaal vijftien weken vol moet houden, naast mijn baan – die houd ik wel vol. Vandaar dat ik bedacht had de komende tijd nogmaals naar gewoontes en uitstelgedrag te kijken. Het waarom en hoe volgt, want ik ben van plan dagelijks verslag te doen. En dat langer dan een maand vol te houden. Misschien kan ik er anderen mee helpen.

Wordt vervolgd dus. Links en afbeelding komen later want vakantiemodus. En ik wil nu vooral een beginpunt markeren. Om het echter te maken. Dat helpt volgens schrijvers over gewoontes.

Mijn boek over mijn bipolaire stoornis is een ervaringsverhaal. Het begon totaal uit het niets met een depressie. Dat was in februari 1999. Ik zat in mijn eindexamenjaar gymnasium en had er net het tweede schoolonderzoek op zitten. Vooral de boekenbeurten voor de drie moderne vreemde talen waren nogal spectaculair gegaan. Voor Engels een 8, voor Frans een 8,8 en voor Duits een 9,5. Bij Duits had ik stomtoevallig het boek op mijn lijst gezet waarop mijn Duits afgestudeerd. En ik maakte precies dezelfde fout als hij. Het ging om Leben des Galilei van Bertolt Brecht. Ik moet het een keer herlezen om te kijken hoe het nou precies zat met dat boek.

Het ging toch mis

Hoe dan ook, ik stond er goed voor na die schoolonderzoeken. Er kon niks meer misgaan en ik hoefde mijn diploma bij wijze van spreken alleen nog maar op te halen. Dat liep alleen heel anders. Ik werd van de ene op de andere dag depressief. Het lukte mij niet vervoer te regelen naar een bioscoopfilm waar we vanuit school naar toe gingen. Ik wilde op het laatste moment ook mee. Alleen vervoer regelen lukte niet. En als zoiets eenvoudigs al niet wil lukken, dan zou iets moeilijks als het halen van een vwo-diploma óók mislukken.

Ja, als ik er op terugkijk, klinkt het belachelijk. Toch was ik er dus van de ene op de andere dag van overtuigd dat het helemaal mis zou gaan met mij. En ik ga verraden hoe het afliep: ik zakte als een baksteen. Ik had acht vakken en nog één voldoende over. Voor Latijn. Iedereen had me uit de put proberen te praten, maar dat was totaal niet gelukt. Pas toen ik in de zomer eindelijk bij een psychiater kwam en een antidepressivum voorgeschreven kreeg, kwam er een kentering. Maar helaas bleek een paar jaar later dat dit slechts een voorproefje was van een bipolaire stoornis. Ik kreeg namelijk verschillende keren een manie: in 2002, in 2006, in 2012 en 2019. In 2018 een hypomanie, net als in 2021. Beide keren wist ik erger te voorkomen. In 2018 min of meer per ongeluk, in 2021 gericht dankzij een ontdekking die ik deed.

Blijf het boek volgen

Mijn boek gaat over die manieën en de ontdekking waarmee ik (afkloppen) mijn manieën onder controle kreeg. Misschien hebben lotgenoten er ook wat aan. En een proeflezer vertelde me dat zij er met een totaal andere diagnose ook wat aan had. Dat is natuurlijk het mooiste wat je als schrijver kunt horen. Hou deze site dus in de gaten, laat een berichtje achter of volg me op Twitter via paul_vd_werf zodat je niks mist over dit boek. Vrij naar een docent op de middelbare school: als zelfs de schrijver het kan, kunnen jullie het als lezers zeker!

Ik voel weer de gedrevenheid van tien jaar geleden. En die gedrevenheid voel ik eigenlijk al zo’n twee jaar. Sinds de grote ontdekking van de ergernissen. En het wordt me steeds duidelijker dat die ontdekking echt helpt. Natuurlijk, ik zeg niet dat ik nooit meer een manie ga krijgen, ik zou niet durven. Maar ik durf wel te zeggen dat de kans daarop nu een stuk kleiner is. Nu ik echt weet waar ik op moet letten. Voeg daarbij mijn grote geluk dat ik snel en goed op een extra dosis medicijnen reageer, mocht dat nodig zijn. En het misschien nog wel grotere geluk dat ik nooit zo ver in de greep ben gekomen van een manie dat ik dacht dat ik de medicijnen überhaupt niet meer nodig had. Ik lees en hoor dat dat wel een probleem is. Ik ben blij dat dat voor mij niet geldt.

Nu de eerste reacties op de tweede versie van mijn boek positief zijn, begin ik toch langzaam verder te denken. Nog niet zo lang geleden begon het me te dagen dat ergernissen misschien niet alleen voor manieën een katalysator kunnen zijn. Hoe vaak doe je niet iets omdat je aan iets of iemand ergert? En dan bestaat de kans dat je iets in gang zet dat escaleert, waar je misschien spijt van krijgt. Terwijl de reactie waarmee het begon, totaal achterwege had kunnen blijven, als je je had gerealiseerd dat je uit ergernis reageerde. En dat er andere, betere manieren zijn om met een ergernis om te gaan.

Die conclusie trok ik dus. Dat er in z’n algemeenheid een hoop ellende voortkomt uit ergernissen. En dat was min of meer ook de conclusie van mijn webhost toen hij me een factuur stuurde en we aan de praat raakten over hoe het met ons ging.

Op dat punt van ergernissen hoop ik dat mijn boek kan helpen. In eerste instantie misschien vooral mensen met een bipolaire stoornis en hun omgeving, maar ik denk dus dat ik het breder kan en wil trekken. Waar ik op dit moment echter vooral dankbaar voor ben, is voor het gevoel dat ik met mijn ervaringen weer mensen kan helpen, noem ze lotgenoten, als je wilt. Precies het gevoel dat ik tien jaar geleden ook had bij Reëlle. Alleen moet ik er nu wat meer zelf aan trekken en heb ik er nog een baan langs. Gelukkig heb ik wel vrienden die me steunen, dus al gaat het even duren, het gaat lukken.

~~~

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay

Vorige week had ik van een proeflezer al een aantal positieve eerste indrukken te horen gekregen over mijn boek en vandaag had iemand het al helemaal gelezen. En hij was erg positief. Daar ben ik heel blij mee want hoewel ik zelf een veel beter gevoel had bij versie 2.0 van het boek dan van de eerste en ik het dit keer zonder bedenkingen uit handen durfde te geven, is het toch wel prettig om dat goede gevoel ook extern bevestigd te krijgen.

En hij gaf me ook nog een tip voor een potentiële doelgroep van het boek. Ik begin zo langzamerhand echt te geloven dat dit boek meer kan zijn dan mijn memoires over een belangrijk deel van mijn leven dat niet helemaal zo gelopen is als ik wilde, maar waarvan ik wel leerde. Die lessen heb ik verwerkt in het boek. Omdat ik graag schrijf en leer en schrijven voor mij een vorm van leren is. Dat telt dus dubbel.

Van mijn weekje @NBuitenbeentjes leerde ik dat ik het verhaal ook op een andere manier kan vertellen. Dat ik dat ook prettig vond. Dat ik het verhaal belangrijker vind dan de vorm waarin ik het vertel. Ik heb rond mijn bipolaire stoornis ook voldoende mee gemaakt om me te realiseren dat er nog heel wat onbegrip is. En daar wil ik graag wat tegen doen. Door mijn verhaal te vertellen. Door duidelijk te maken dat ogenschijnlijk onschuldige dingen onder invloed van een manie helemaal niet zo onschuldig meer zijn. Natuurlijk bedoel ik dat niet beschuldigend. Maar als je beseft dat iets veel zwaarder opgevat kan worden dan je het bedoelt, heb je in ieder geval de mogelijkheid nog eens te denken of je boodschap wel zo handig is en of deze bij de ander landt zoals je het bedoeld hebt.

Als er meer begrip zou zijn, zou dat helpen. Misschien kan mijn boek daar een steentje aan bijdragen. En wat voor steentjes dat dan gaan worden, vertel ik ongetwijfeld hier op dit blog.

Voorlopig geniet ik echter nog een beetje na en wacht ik met een gerust hart meer reacties af. En ik verwerk langzaam de ‘wat als ik dit eerder had geweten?’ vraag die mijn boek oproept. Dat ik misschien wel minder vaak manisch had hoeven worden als … enz. Die vraag kan ik niet beantwoorden maar ik gun niemand (de gevolgen van) een bipolaire stoornis. Dat dat een drijfveer was voor het boek moge duidelijk zijn, maar dat heb ik vast al eens een keer geschreven.

~~~

Afbeelding van Jill Wellington via Pixabay

Of je met mij kunt lezen en schrijven kan ik natuurlijk zelf moeilijk beoordelen. Je kunt in ieder geval lezen wat ik schrijf en je kunt ook nog eens wat terugschrijven. Maar dat laat ik natuurlijk helemaal aan jou over 😉 Wat ik bedoel met de kop van deze post is dat lezen en schrijven de twee hobby’s zijn waarvan ik het meeste geniet. En wandelen telt natuurlijk ook mee, maar dat staat qua plezier dat ik eraan beleef toch net iets onder lezen en schrijven.

Het wandelen wil ik er wel gewoon in houden, daar vind ik het te leuk voor en het is bovendien nog goed voor mijn gezondheid ook. Terug naar lezen en schrijven. Met het lezen gaat het sinds begin dit jaar eindelijk zo goed als ik me haast ieder jaar voorneem. Ik wil eigenlijk elke dag lezen, dat wil zeggen: een boek op papier of als e-book. En dat lukt nu eindelijk.

Maar misschien vind ik schrijven nog wel leuker dan lezen. Fictie vind ik prachtig om te lezen, als schrijver heb ik het idee dat ik er niet goed in ben. Ik ben liever bezig met non-fictie en dan het liefste non-fictie waarmee ik het idee heb dat ik anderen kan helpen. Het boek over mijn bipolaire stoornis scoort voor mijn gevoel hoog op dat vlak.

Het is ook niet alleen het schrijven dat ik leuk vind. Het is het hele proces eromheen. Het bedenken wat ik wil schrijven, het schrijven zelf en het herschrijven van wat ik geschreven heb. En de discussies die dat oplevert met proeflezers, voor mijn boek maar zeker ook voor mijn vertalingen. Ik kan er echt van genieten omdat het einddoel steeds helder is: een zo goed mogelijk boek voor uiteindelijke lezers.

Mijn vertaalhobby valt dus ook onder lezen en schrijven. Vanmiddag ben ik dan eindelijk serieus begonnen met het lezen van de vertaling van de volgende Gimlet. Mijn collega Roger heeft het dit keer helemaal vertaald omdat hij dit jaar minder lesgaf en omdat hij enthousiast werd toen ik hem over mijn boek vertelde en me daarvoor de ruimte wilde geven.

Het leest heerlijk weg, die nieuwe Gimlet. Hier en daar heb ik nog wel wat opmerkingen die het hopelijk nog beter maken. Ik probeer het rond Hemelvaart af te ronden.

Nu kan ik nog een heel verhaal gaan vertellen maar het komt erop neer dat ik vaker wil schrijven. Misschien wel hier. Iedere dag. Ik ga het gewoon proberen en dan zie ik wel waar het schip niet strandt.

En vanavond herlees ik nog een keer een artikel dat ik voor Biggles News Magzine schreef en dat het begin van een serie moet worden.

~~~

Afbeelding van congerdesign via Pixabay