Eén van de dingen die ik heerlijk vond aan het schrijven van mijn boek was dat ik veel beter wist waarover het ging dan gewoonlijk bij het lézen van een boek. Het schrijven dwong me dieper na te denken. Dat zorgde ervoor dat mijn boek ging leven; dat ik wist wat erin stond. Omdat het een belangrijk aspect van mijn leven beschrijft, voelt het boek voor mij als iets levends aan. Dat vind ik prachtig, want het lijkt me een doel om na te streven. Als een boek dat ik zélf schreef, al niet leeft voor mezelf, dan doe ik iets fout. Wat ik schrijf, leeft meer dan wat ik lees.
Het roept alleen de vraag op of je als schrijver verantwoordelijk bent voor hoe een lezer jouw boek opvat en wat hij of zij ermee moet. Wil je dat je lezer met het boek net zo de diepte ingaat als jij als schrijver? En moet de schrijver ervoor zorgen dat dat gebeurt? Daar zijn hele discussies en theorieën over binnen de literatuurwetenschap. Daar ga ik je niet mee lastig vallen, al is het maar omdat ik het vooral heb over non-fictie. En dan nog wel in de vorm van een zelfhulpboek, wat mijn boek in principe natuurlijk is. Ik heb mijn best gedaan om zo duidelijk mogelijk te schrijven wat ik te vertellen had. Maar dan heb ik als schrijver nog steeds een probleem waar ik niet verantwoordelijk voor ben, maar toch: wat doet je lezer met jouw boek?
Daar wringt de schoen een klein beetje. Meer dan een beetje. En wel om drie redenen die ik hieronder bespreek.
- Bereikt je boek de beoogde lezer wel? Ik weet uit mijn opleiding Cultuur & Letteren, met daarin een stevige tak Marketing & Sociologie van het boek, dat de Nederlandse boekenmarkt niet heel groot is. Veel mensen bereik je niet. Simpel voorbeeld: mijn eigen boek gaat over hoe ik heb leren omgaan met mijn bipolaire stoornis. De schattingen lopen nogal uiteen, in Leven met een bipolaire stoornis van Pascal Sienaert en Ann Dierick gaat het ongeveer van 2 procent van de mensen in Nederland en Vlaanderen, tot ongeveer 1 op de 8. Helaas zonder bronvermelding. Recent onderzoek, staat erbij. Laat ik conservatief zijn: 2 procent in Nederland: 350.000 mensen, met naasten en behandelaars. Dat mag je rustig een megapubliek voor mijn boek noemen. Waarschijnlijk ga ik ze niet allemaal bereiken. En dan nog te bedenken dat volgens een proeflezer mijn boek ook voor andere psychische problemen handvaten bood.
- Een half jaar geleden las ik Waanzinnige plannen! En hoe ze te realiseren van Marcel van Driel. Maar dacht je dat ik nog enig idee had? Ik ben het grotendeels weer vergeten. En dat stemt me niet vrolijk, want wat ben ik er dan mee opgeschoten dat ik het boek heb gelezen? Ja, ik vond het een goed boek. En ja, ik dacht regelmatig: daar moet ik iets mee doen. Maar heb ik dat ook gedaan? Het eerlijke antwoord is: waarschijnlijk niet. Of in ieder geval niet bewust. Misschien onbewust, dat zou kunnen. Deze ervaring en eerdere hadden gevolgen voor het schrijven van mijn eigen boek.
- Ik wilde zo beknopt mogelijk schrijven. Ik ben waarschijnlijk niet de enige lezer die veel te slordig leest om iets / veel te onthouden en ik heb geprobeerd om daar als schrijver rekening mee te houden. Door het onderwerp af te kaderen en zo min mogelijk ballast in het boek op te nemen. Ik heb mijn ervaringen met mijn bipolaire stoornis op willen schrijven en laten zien wat niet werkte (en waarom niet) en wat juist wel werkte (en waarom). Zodat lezers kunnen kijken wat ze eraan hebben, wat ze mee willen nemen. Steun, of juist praktische wenken.
Daarmee wil ik natuurlijk niet zeggen dat het genoemde boek van Marcel van Driel zinloos is. Ik heb er al te veel over gelezen bij anderen om dat te denken. Hij geeft voorbeelden die mij inspireerden bij mijn eigen waanzinnige plan. En hij stelt dat als het plan mislukt, dan mislukt het plan, niet jij als plannenmaker. Aan dat advies heb ik al jaren iets, dus het boek is wat mij betreft echt top. Alleen zou ik graag meer over het hoe hebben onthouden uit het boek. Meer bewust hebben toegepast.
En naar ideeën daarvoor kijk ik morgen.
~~~
Afbeelding van Michal Jarmoluk via Pixabay