Gisteren had ik het al over wat gewoontes mij opgebracht hebben. Maar ik gaf al aan dat er in 2012 iets gebeurde wat impact had op mijn gewoontes. Ze liepen niet meer maar ik had dat lang niet in de gaten. Ik heb dat op dit blog in losse opmerkingen en posts al wel beschreven maar het lijkt me goed om het toch nog een kort te vermelden omdat het samenhangt met mijn interesse in gewoontes.
Bipolaire stoornis
In het kort komt het er op neer dat ik – zoals dat in het vakjargon heet – bekend ben met een bipolaire stoornis. Mijn zwaarste manie was in 2012. Voor die tijd gebruikte ik slechts erg weinig medicijnen maar mijn stoornis zorgde er wel voor dat ik 9,5 jaar over mijn studie heb gedaan. Grofweg valt de vertraging in te delen in manieën, therapie en motivatieproblemen: “Ik word toch weer manisch, wat heeft het allemaal voor zin.” Ik studeerde uiteindelijk in 2010 af.
Maar in die tijd had ik in gezonde periodes geen enkele moeite met het vormen van dagelijkse gewoontes. College-aantekeningen uittypen, boeken vertalen (1999-2003, 2008; met tussendoor het overlijden van Marvel); het lukte me zonder al te veel moeite.
Maar toen werd het 2012…
En had ik een manie die veel zwaarder was dan ik tot dan toe gewend was en die grote gevolgen had. Toen het stof was neergedaald kreeg ik een medicijn extra en werd het medicijn dat ik al had in dosis verhoogd. En zonder dat ik het eigenlijk in de gaten had, ging het vertalen erg moeizaam – ik had het wel in de gaten maar dacht dat het gewoon de nasleep van de ellende in 2012 was. Maar ik schakelde Biggles-vrienden in om mijn deel van de vertaling van Gimlet van de commando’s te controleren en in november 2013 verscheen het boek alsnog.
Biggles en de nieuwe rekruut was een nog moeizamer proces. Ik kwam maar niet in een ritme; het was wel leuk als ik bezig maar ik had totaal geen zin om te beginnen. Achteraf denk ik weleens dat het jammer was dat ik de vertaling al af had toen Peter met zijn Love moved me to write this for you kwam over het boek Leo Babauta. Anders had ik misschien eerder een verband gelegd.
Iedere dag wandelen bezorgde en bezorgt me nog steeds heel veel plezier. Toen ik eind 2018 aan het volgende boek begon (Mossyface) ging dat weer moeizaam maar begin 2019 had ik weer een afspraak bij de ggz en zoals ik altijd doe ging ik de periode sinds het vorige bezoek na.
Afvlakking
Het viel me op dat ik wel plezier beleefde aan het vertalen maar dat het me erg veel moeite kostte om me er toe te zetten, terwijl wandelen met minstens evenveel plezier eigenlijk vanzelf ging. Ik besloot elke dag te gaan vertalen maar zei nog niks bij de ggz. Ik besprak wel het vermoeden dat ik last had van afvlakking en dat was “een bekend probleem maar helaas weinig aan te doen.”
Laat ik eerst uitleggen wat afvlakking (van het gevoelsleven) is. Lekentaal, dus geen medische waarde aan hechten, a.u.b. Je gevoelens bevinden zich normaal gesproken binnen een bandbreedte waarin je gezond bent. Als je last hebt van een bipolaire stoornis kunnen je gevoelens hier bovenuit komen – dan heb je een manie – of juist eronder. Dan heb je een depressie. De medicijnen zorgen er in die gevallen voor dat je gevoelens binnen de bandbreedte blijven en je dus geen manie of depressie krijgt.
Maar wat nu als je gevoelens al binnen die bandbreedte zitten? Je kunt niet zomaar stoppen met je medicatie. Wat er dan gebeurt is dat je stemming minder wordt, afvlakt. Je wordt lustelozer en hebt minder zin om aan dingen te beginnen.
Enter dagelijkse gewoontes
Dat overkwam mij dus ook. Maar ik dacht: als ik zo’n plezier heb in dagelijks wandelen, wie weet heb ik dat dan ook met dagelijks vertalen. Dat bleek te kloppen. Helaas gebruikte ik vorig jaar te weinig medicijnen om te toegenomen plezier in toom te houden en dat er voor mij een stresssituatie was op het werk hielp ook niet. Dus ging het mis met een manie en werd de medicatie weer opgehoogd.
Gelukkig was de manie minder ernstig en ingrijpend dan in 2012. Wat ook anders was, was dat de medicatie niet snel afgebouwd werd. In augustus ging ik weer volledig werken maar eind oktober zat het me niet lekker zonder te weten wat er aan de hand was. November en december waren een ramp. Begin januari, dit jaar dus, werd me duidelijk dat het zo niet verder kon. Afvlakking die me als ik zo door ging veel levensgenot kon gaan kosten.
Dus besloot ik vol in te zetten op dagelijkse gewoontes en mijn dag voortaan een score te geven (een life chart, min of meer). Sindsdien voel ik me een stuk beter en heb ik veel meer zin om (dagelijks) van alles te doen.
Het mooie van dit alles?
Het aanleren van dagelijkse gewoontes was voor mij betrekkelijk makkelijk en je gaat er elke dag naar uitkijken. Je krijgt een boost, waardoor je hoger in je energie komt en de afvlakking dus geen kans krijgt. En ik denk dat ook in zijn algemeenheid zo kan werken. Voel je je even niet zo goed, dan kan een dagelijkse gewoonte je juist die oppepper geven die je nodig hebt om weer met plezier door het leven te gaan.
Heb ik je al overtuigd?
Ga dan naar het al eerder in dit blog aangehaalde Love moved me to write this for you van Peter Pellenaars, maak een keuze, lees elke dag de volgende post in zijn serie en doe mee. Je zult zien hoe makkelijk het is om een nieuwe gewoonte aan te leren. Maar blijf ook vooral deze serie volgen met aanvullingen vanuit Charles Duhigg en Wendy Wood.
Achtergrond
In 2015 deed ik mee met een blogreeks van Peter Pellenaars over Zen Habits – Mastering the art of change. En ik schreef eind dat jaar een vervolgreeks over hetzelfde boek. Gewoontes bleken de afgelopen jaren nogal een invloed op mij te hebben gehad. Daarom nu een hernieuwd onderzoek met daarbij ook de boeken The power of habit van Charles Duhigg en Good habits, bad habits van Wendy Wood.
~~~
Afbeelding van Johannes Plenio via Pixabay