In het derde deel van haar boek Good habits, bad habits staat Wendy Wood stil bij bijzondere gevallen van gewoontes, goed of slecht. Ik wil daar hier nog even kort op ingaan omdat het gewoontes veranderen makkelijker kan maken als je hier rekening mee houdt. Al zal dat niet in alle gevallen mogelijk zijn.
Een eerste punt dat ze aansnijdt is dat onderbrekingen kunnen leiden tot nieuwe gewoontes. Ze haalt het voorbeeld aan van een staking van de Londense Underground. Omdat het geen algehele staking was, kozen veel reizigers toch voor de Underground. Echter, doordat op sommige lijnen werd gestaakt, moesten ze soms afwijken van hun normale route. Wat bleek, niet iedereen was later op het werk. Sommige mensen kozen door de staking voor een snellere route dan ze normaal deden. Over vast gesleten patronen gesproken.
Een tweede mooie punt van gewoontes maar wel eentje waarmee je erg moet uitkijken, is dat gewoontes actief blijven onder stress terwijl bewuste beslissingen vanuit de prefrontale cortex deels wegvallen. Je moet hier echter wel opletten want dit geldt zowel voor goede als slechte gewoontes. Onder spanning val je terug op automatismen, of dat nou wandelen, de krant lezen (een voorbeeld dat in het boek werd gegeven in een stressvolle tentamenperiode waarin van studeren juist minder terecht kwam dan de studenten van plan waren), nagelbijten of roken is.
Iets waar je bij gewoontes mee moet uitkijken is dat je er verslaafd aan kan raken. Een gewoonte is prachtig, maar een verslaving stukken minder. Het is wel een risico waar niet altijd bij wordt stilgestaan maar waar industrieën handig op inspringen. Zoals in het gisteren aangehaalde voorbeeld van gokken. Gelukkig blijkt dat de drie honken ook hier in je voordeel kunnen. Zo kwamen veel Vietnam-soldaten in aanraking met drugs en vreesde men een legioen nieuwe verslaafden te hebben gekweekt. Er werd een studie opgezet om dit drugsgebruik in kaart te brengen. Eenmaal terug in de VS bleek slechts een klein deel van de militairen hun verslaving voort te zetten. Kennelijk was verandering van context – oorlogsituatie vs vreedzame thuissituatie – voldoende om een einde te maken aan het drugsgebruik.
Wood vervolgt met een heel mooi punt van (goede) gewoontes dat ik uit eigen ervaring alleen maar kan onderschrijven namelijk dat je door een gewoonte steeds meer gaat genieten van de betreffende activiteit. Steeds meer plezier. Dit is niet alleen leuk als het al een gewoonte is, maar helpt volgens Wood ook bij het aanleren van gewoontes. Doordat je er plezier aan beleeft, ben je eerder geneigd om het steeds vaker te doen. Kleine kinderen kunnen volgens haar op die manier groentes leren waarderen en zelf vind ik het bij het aanleren van nieuwe gewoontes altijd motiverend dat ik weet dat ik het steeds leuker ga vinden.
Een laatste punt dat Wendy Wood nog noemt is dat context misschien groter is dan je denkt. In de VS wordt in rurale gebieden meer gewandeld dan in steden. En een verhuizing kan helpen. En we zijn meer gaan eten sinds de jaren zeventig, simpelweg omdat de borden en de porties groter worden. We eten nog steeds ons bord leeg en krijgen daardoor meer calorieën binnen dan pakweg vijftig jaar geleden. Een kleiner bord kan dus helpen bij afvallen. Soms gaat het ook om beschikbaarheid: autogordels zijn doordat ze beschikbaar en verplicht waren gaan zorgen dat er minder verkeersdoden komen. Een ander voorbeeld: slimme meters kunnen voor minder energieverbruik zorgen omdat mensen er op een makkelijkere manier een sport van kunnen maken om minder te verbruiken.
Dat was in drie delen een korte samenvatting van Good habits, bad habits van Wendy Wood. Ik ga nog beschrijven wat op basis van haar boek de ideale manier is om een goede gewoonte aan te leren of juist een slechte af te leren.
Achtergrond
In 2015 deed ik mee met een blogreeks van Peter Pellenaars over Zen Habits – Mastering the art of change. En ik schreef eind dat jaar een vervolgreeks over hetzelfde boek. Gewoontes bleken de afgelopen jaren nogal een invloed op mij te hebben gehad. Daarom nu een hernieuwd onderzoek met daarbij ook de boeken The power of habit van Charles Duhigg en Good habits, bad habits van Wendy Wood.
~~~
Afbeelding van Mircea Ploscar via Pixabay