Leg je/het vast

Deze blogpost is deel 8 van 25 in de reeks De Zen Habits methode (ronde 2)

Kladblok

Vandaag even een korte blogpost. Ik wil graag eerst Mastering the art of change uitlezen voor ik er verder over blog. Hier en daar zit wat overlap met Learning how to learn en daarom lijkt het we handig om te weten waar Babauta naar toe gaat en waar hij wat bespreekt.

Een belangrijk punt dat ik tot nog toe niet heb benadrukt, wil ik nu wel onder de aandacht brengen. Babauta vraagt bij zijn opdrachten aan het eind van ieder hoofdstuk steeds om je bevindingen over die opdrachten op te schrijven. Ik wil je vragen dat ook te doen.

Dat heeft een aantal redenen:

  • Als je opschrijft, dwing je jezelf ergens actiever mee bezig te zijn dan wanneer je er alleen maar over nadenkt.
  • Je ziet concreet wat je aan het doen bent.
  • Je kunt gemakkelijker terugkijken waardoor het eenvoudiger is om over tijd te vergelijken.
  • Je ziet afwijkingen – zowel positief als negatief.
  • Doordat je sneller veranderingen ziet, kun je sneller ingrijpen.

Als voorbeeld. Toen ik vijf en een half jaar geleden wilde gaan afvallen besloot ik iedere week op de weegschaal te gaan staan. Maar niet alleen dat, ik besloot ook iedere keer mijn gewicht en later ook mijn vetpercentage te noteren in een Word-document. Dat doe ik nog steeds en ik ben ervan overtuigd dat dat er mede voor heeft gezorgd dat ik – heel wat lichter – op gewicht kan blijven. Ik zie het namelijk meteen als er een stijgende lijn inzit en weet dan meteen dat ik een aantal weken op moet letten.

Zoek dus een goede kladblok of iets dergelijks en leg je veranderingsproces vast. Dan gaan we morgen weer echt verder met wat Leo Babauta te zeggen heeft.

~ ~ ~

Afgelopen zomer las ik mee met Peter Pellenaaars’ serie The Zen Habits Method naar aanleiding van het boek Zen Habits – Mastering the art of change van Leo Babauta en liet ik me uitdagen dagelijks te gaan wandelen. Dat lukte. Wat niet lukte, was gewoontes afleren. Misschien kwam het doordat Peter dat niet behandeld had, vandaar dat ik deze tweede ronde verder ben gegaan met het boek waar hij gebleven was, uiteraard met verwijzingen naar Peters blogposts waar dat verhelderend werkt.

@foto via Pixabay met CC0 verklarinG

Nu in de bioscoop: jouw Mind Movie

Deze blogpost is deel 7 van 25 in de reeks De Zen Habits methode (ronde 2)

Mind Movie

Ambities kun je Leo Babauta in Mastering the art of change niet ontzeggen:

What I’ve learned is that pretty much all of these problems are really just one problem—the One Problem we talked about in the Introduction. And if we can get to the heart of that one problem, we can learn to deal with any problem.

Leo Babauta, Mastering the art of change p. 105.

Ik hoop dat het mij aan de hand van het boek gaat lukken die ambities waar te maken. Maar wat is dat Ene Probleem dan? Dat is de Mind Movie. We hebben het al over verhalen rondom je (slechte) gewoontes gehad. Dat was behalve op Babauta ook gebaseerd op Learning how to learn. De Mind Movie kun je zien als de overtreffende trap van die verhalen: het ideale plaatje van jouw leven.

Het is de kunst deze Mind Movie te zien

Babauta beschrijft in de inleiding van het boek dat hij pas succesvol werd in gedragsverandering toen hij achter het bestaan van deze Mind Movie kwam. Hij wilde stoppen met roken en beginnen met hardlopen maar het lukte maar niet. Dan besluit hij zijn gedachten in de gaten te gaan houden. En zijn verstand zegt steeds dat die ene sigaret geen kwaad kan, dat hij best even mag genieten.

De Mind Movie werkt tegen ons

Op het moment dat je je realiseert dat er constant een Mind Movie in je hoofd draait, kun je verder. Je kunt de Mind Movie toetsen aan de realiteit. Toen Babauta dat ging doen zag hij in dat het leven zonder sigaretten ook mooi was.

Waarom we vasthouden aan onze Mind Movie

De Mind Movie is gebaseerd op angst. In het ideale beeld dat we van onszelf hebben, kennen we we geen onzekerheid, hebben we geen pijn, zijn we succesvol en een goed mens. Aan alles wat daarvan afwijkt hebben we door onze Mind Movie een hekel. Veranderingen? We moeten er niets van hebben, laat alles maar fijn bij het oude. Het is goed zo.

Dat maakt veranderingen lastig. Het brengt immers veel onzekerheden mee. Het haalt je uit je comfortzone. Eigenlijk zijn we bang voor veranderingen. Maar het leven is veranderlijk. Kijk daarom naar de realiteit, het echte leven en niet naar de projectie die je daarvan in je hoofd hebt gemaakt.

Eergisteren heb je al gekeken naar het verhaal (tijdstippen, patronen) van je slechte gewoontes. Ga nu een stapje verder en probeer na te gaan welke Mind Movie er achter deze slechte gewoontes schuilgaat.

~ ~ ~

Afgelopen zomer las ik mee met Peter Pellenaaars’ serie The Zen Habits Method naar aanleiding van het boek Zen Habits – Mastering the art of change van Leo Babauta en liet ik me uitdagen dagelijks te gaan wandelen. Dat lukte. Wat niet lukte, was gewoontes afleren. Misschien kwam het doordat Peter dat niet behandeld had, vandaar dat ik deze tweede ronde verder ben gegaan met het boek waar hij gebleven was, uiteraard met verwijzingen naar Peters blogposts waar dat verhelderend werkt.

@foto via Pixabay met CC0 verklarinG

Wees een beetje lief voor jezelf

Deze blogpost is deel 6 van 25 in de reeks De Zen Habits methode (ronde 2)

Waterval
We gaan vandaag nog een keer terugblikken op iets wat Peter al heeft beschreven. Vanaf morgen gaan we echt verder waar hij stopte met bloggen over het boek. Over dat boek gesproken: de volledige titel is Zen habits – Mastering the art of change. Vermoedelijk omdat ik dat duidelijker vond maken waar het boek over ging, heb ik altijd de ondertitel aangehouden. Toen ik gisteren een citaat opzocht bij Peter realiseerde ik me dat de hoofdtitel Zen habits is. In deze reeks zal ik echter Mastering the art of change blijven gebruiken.

Valkuil

Peter heeft het onderwerp van vandaag is ook al besproken in Wees als water. Dat kan ik alleen maar onderschrijven. Ik kom erop terug omdat het voor mij een grote valkuil was bij gedragsverandering – zowel bij iets nieuws aanleren als bij iets afleren. Het zit me nog steeds enigszins dwars. Ik moet nu ik dit schrijf opeens denken aan colleges over het mechanistische wereldbeeld. Dat zou in het huidige tijdsgewricht niet meer afdoend zijn en langzaam worden vervangen door het digitaliserende wereldbeeld.

Het mechanistische wereldbeeld gaat sterk uit van een lineair patroon van oorzaak en gevolg waarmee je de wereld kunt verklaren en dat ervan uitgaat dat je door logisch nadenken, plannen maken en die volgen alle problemen kunt oplossen.

Het digitaliserende wereldbeeld

Dit wereldbeeld gaat meer over toeval, er is geen logisch of samenhangend verhaal te vertellen. Niet alles kan verklaard worden, er is geen absolute waarheid meer, maar meerdere verhalen staan naast elkaar en de structuur lijkt op die van de hyperlinks van het world wide web.

Wat heeft dit met Mastering the art of change te maken?

In het boek van Babauta bouw je een plan voor gewoonteverandering op. Hoe dat plan eruitziet kun je bekijken bij Peter of hier bij mij. Babauta stelt nu dat je dit plan niet als een vaststaand gegeven moet beschouwen. Het is niet zo dat als je het plan maar precies naar de letter volgt dat dan alles goed komt en jij elke gewoonte aan kunt leren die je maar wilt. Zo werkt het niet, al is het maar omdat je gemotiveerd moet zijn. En natuurlijk vanwege dat bekende Engelse spreekwoord Life is what happens to you while making other plans. Op wat er dan allemaal mis kan gaan kom ik later deze maand vermoedelijk uitgebreid terug.

Een plan is dus maar een plan

Wat Babauta wil zeggen is dat er altijd wel iets anders gaat dan je in je plan had voorzien. Zelf ga ik hier regelmatig mee de mist omdat ik graag voor een bepaald tijdstip op de dag ergens aan begonnen wil zijn. Lukt dat niet, dan gaat het niet door. Starheid ten aanzien van een plan is volgens Babauta een belangrijke reden dat veel plannen mislukken.

Ben je een trein of ben je water?

Babauta vergelijkt dit met een trein. Veel mensen zien zichzelf als het ware als een trein en de rails als het plan. Lukt het je een keer niet om je aan je plan te houden, dan ontspoort de trein en is het plan mislukt. Volgens Babauta is het veel verstandiger om jezelf als water te zien. Komt water een rots tegen dan zal het erlangs stromen en toch het laagste punt zoeken. Als je jezelf als water ziet, kun je bij obstakels kijken wat er is misgegaan, je plan aanpassen en toch verdergaan met je gewoonte.

Vandaar dat ik je vandaag vraag om niet te streng voor jezelf te zijn. Lukt het een keer niet (helemaal) volgens plan dan is dat enkele reden om het plan op te geven. Bekijk wat er niet goed ging, doe aanpassingen en stroom als water voort op weg naar je gewoonteverandering.

~ ~ ~

Afgelopen zomer las ik mee met Peter Pellenaaars’ serie The Zen Habits Method naar aanleiding van het boek Zen Habits – Mastering the art of change van Leo Babauta en liet ik me uitdagen dagelijks te gaan wandelen. Dat lukte. Wat niet lukte, was gewoontes afleren. Misschien kwam het doordat Peter dat niet behandeld had, vandaar dat ik deze tweede ronde verder ben gegaan met het boek waar hij gebleven was, uiteraard met verwijzingen naar Peters blogposts waar dat verhelderend werkt.

@foto via Pixabay met CC0 verklarinG

 

Wat is een gewoonte?

Deze blogpost is deel 5 van 25 in de reeks De Zen Habits methode (ronde 2)
Wat is het verhaal van jouw (slechte) gewoonte?
Wat is het verhaal van jouw (slechte) gewoonte?

We stippen vandaag nogmaals het thema zichtbaarheid aan. We hebben het er gisteren en eergisteren al over gehad omdat ik het erg met Leo Babauta eens ben dat een groot en belangrijk deel van (slechte) gewoontes zich onzichtbaar afspelen.

Al het goede in drieën (hoop ik). Daarom  ga ik vandaag kijken naar wat een gewoonte nou eigenlijk is. Ik maak daarbij voor een stuk ook gebruik van mijn vers opgedane kennis tijdens Learning how to learn – je had al begrepen dat ik de cursus een aanrader vind.

4 elementen

Volgens Learning how to learn bestaat een gewoonte uit de volgende vier elementen:

  1. Signaal
  2. Ritueel
  3. Het geloof
  4. De beloning

Laten we die vier elementen van wat dichterbij bekijken. Ze kunnen allemaal twee kanten op – een belangrijke reden dat ik ze hier aanhaal. Je kunt deze elementen namelijk gebruiken om een goede gewoonte mee te versterken. Peter deed dat bijvoorbeeld al met zijn verhaal over triggers. En het is niet voor niets dat je je elke dag als je nieuwe gewoonte succesvol hebt uitgevoerd een kleine beloning mag geven en na een week een grotere.

Helaas werkt dit ook voor slechte gewoontes

Soms zit ik ’s avonds televisie te kijken en zeker als mijn smarthone dan aan de lader hangt, krijg ik de neiging om te snacken. Of ik krijg ik trek in een biertje. Ik geloof dat ik dat wel verdiend heb na een dag of een week (ik drink eigenlijk alleen bier in het weekend).

Waar het om gaat is dat zowel goede als slechte gewoontes dit patroon met de vier elementen volgen. Het kan uitgelokt worden door een tijdstip, locatie of situatie  – op vrijdagavond met vrienden naar de kroeg, bijvoorbeeld.

Maak het zichtbaar

Als je door hebt dat gewoontes altijd een bepaald patroon volgen, kun je erop bedacht zijn. Als jij het ritueel van je slechte gewoonte scherp in het vizier hebt, kun je gemakkelijker actie ondernemen – of juist geen actie ondernemen als je iets wilt afleren.

Een eenvoudig voorbeeld daarvan is natuurlijk dat je tijdens het boodschappen doen beter geen snoep in huis kunt halen als je wilt voorkomen dat je ’s avonds aan de chips zit.

Maar dat is allemaal voor later zorg. Voor nu hoef je alleen nog maar waar te nemen. Je had al een gewoonte gekozen om af te leren. Probeer de gewoonte de komende dagen in beeld te krijgen. Vertel (aan de hand van de vier elementen) het verhaal dat jij jezelf hebt wijsgemaakt over deze gewoonte.

@foto via Pixabay met CC0 verklarinG

~ ~ ~

Afgelopen zomer las ik mee met Peter Pellenaaars’ serie The Zen Habits Method naar aanleiding van het boek Zen Habits – Mastering the art of change van Leo Babauta en liet ik me uitdagen dagelijks te gaan wandelen. Dat lukte. Wat niet lukte, was gewoontes afleren. Misschien kwam het doordat Peter dat niet behandeld had, vandaar dat ik deze tweede ronde verder ben gegaan met het boek waar hij gebleven was, uiteraard met verwijzingen naar Peters blogposts waar dat verhelderend werkt.

Het onzichtbare zien

Deze blogpost is deel 4 van 25 in de reeks De Zen Habits methode (ronde 2)

straatlamp in het donker

En, is het je vandaag gelukt de neiging iets anders te gaan doen te negeren? De neiging om op het moment dat je iets wilt doen waar je tegenop ziet te vervallen in een slechte gewoonte?

Ja? Gefeliciteerd. Je hebt een goede stap gezet in de richting van het uitbannen van slechte gewoontes. Hoe dat komt, leg ik dadelijk uit.

Nee? Niets aan de hand, ik had ook geen goede dag wat dat betreft. Maar erger nog: ik ben gisteren niet volledig geweest waardoor ik je misschien wel op het verkeerde been heb gezet. Maar uiteraard alleen maar met goede bedoelingen 😉

Verschil

De opdracht die Leo Babauta gaf, verschilde een beetje met de mijne. De uitkomst en het inzicht die eruit kunnen voortvloeien zijn hetzelfde, alleen de weg ernaartoe verschilde. Misschien was mijn opdracht moeilijker. Babauta vroeg om tijdens het doen van je nieuwe dagelijkse gewoonte te proberen twee keer de neiging iets anders te gaan doen te weerstaan en de derde keer mocht je dan toegeven.

Waar gaat dit over?

Deze techniek gebruik ik zelf nu al een aantal weken. Babauta vermeldt in zijn uncopyright disclaimer al dat alle ideeën uit zijn boek gestolen zijn. Dit specifieke idee is een beproefd concept. Ik kwam het namelijk ook tegen bij Learning how to learn. Daar werd je deze techniek bijgebracht als een manier om uitstelgedrag te voorkomen. Je zult begrijpen dat iets leren en uitstellen moeilijk samen gaan. Vandaar. Ik was enthousiast en ging het meteen uitproberen – ik had het natuurlijk over het hoofd gezien toen Peter het uitlegde. Volledig mijn schuld overigens.

Maar over welke techniek hebben we het nu?

Misschien weet je het antwoord al, als het je gelukt is de neiging iets anders te gaan doen te weerstaan. Wat gebeurt er dan? Hoe vaak ben je niets aan het doen en ineens merk je dat je sociale media aan het checken bent. Hoe dat zo is gekomen, geen idee. Maar grote kans dat het een ritueel is waar je je eigenlijk wel van bewust bent.

Van dat vage bewustzijn kun je profiteren. Je kunt net voor je afdwaalt ingrijpen. Niet toegeven. De drang om in je oude patroon te vervallen wordt dan sterker en sterker. Maar jij bent nu bewapend. Jij hebt nu in de gaten dat je af wilt gaan dwalen. Je onzichtbare (slechte) gewoonte wordt zichtbaar. Je weet nu wat je wilt verslaan. En een zichtbare vijand is ineens een stuk minder sterk zodat jij de slag in jouw voordeel kunt beslissen.

Deze methode werkt verbazingwekkend goed en je kunt dit op heel veel slechte gewoontes toepassen. Uiteraard is het een nadeel dat je verschillende slagen moet winnen voor je de oorlog hebt gewonnen. Je bent immers een nieuwe gewoonte aan het leren. Gelukkig gaat deze reeks en die van Peter juist daarover.

Probeer de komende dagen gewoontes die af wilt leren zichtbaar te maken. Kijk of je patronen ziet. Als je sterk voelt mag je ook proberen je aandrang tot uitstel te negeren. Of handelingen die je van je eigenlijke activiteit afhouden, niet uitvoeren.

Vergeet als dat lukt niet jezelf een schouderklopje te geven.

~ ~ ~

Afgelopen zomer las ik mee met Peter Pellenaaars’ serie The Zen Habits Method naar aanleiding van het boek Zen Habits – Mastering the art of change van Leo Babauta en liet ik me uitdagen dagelijks te gaan wandelen. Dat lukte. Wat niet lukte, was gewoontes afleren. Misschien kwam het doordat Peter dat niet behandeld had, vandaar dat ik deze tweede ronde verder ben gegaan met het boek waar hij gebleven was, uiteraard met verwijzingen naar Peters blogposts waar dat verhelderend werkt.

@foto via Pixabay met CC0 verklarinG

Wat gebeurt er als je het gewoon negeert?

Deze blogpost is deel 3 van 25 in de reeks De Zen Habits methode (ronde 2)

Gewoontes

Na wat ik gisteren schreef gaan we uiteraard ook vandaag nog niet beginnen. De kans op succes wordt volgens mij een stuk groter als je goed voorbereid en gemotiveerd begint. Wat ook helpt is iemand om het samen mee te doen, of nog beter: iemand voor wie je het doet.

Deze reeks borduurt voort op wat Peter afgelopen zomer schreef. Mijn aanvulling blijft nog wel een tijdje op internet staan en met goede voornemens kun je ook beginnen op een andere datum dan 1 januari. Als je dus nog niet meegedaan hebt met Peter kun je natuurlijk rustig eerst zijn reeks doorwerken, je Zen habits plan maken en later hier weer aansluiten.

Vanwaar die inleiding?

In de eerste plaats omdat ik nog niet ver genoeg gevorderd ben in het boek van Babauta om al iets nieuws toe kunnen voegen. Maar vooral omdat Peter prima beschrijft hoe je je een nieuwe gewoonte succesvol eigen kunt maken. Daarbij wil ik wel benadrukken dat het van belang is om de tijd te nemen om de gewoonte aan te leren. Babauta stelt voor dat je per dag een hoofdstuk uit het boek doet. En er zijn iets meer dan veertig hoofdstukken, waarvan de laatste paar samenvattingen zijn.

En natuurlijk is het handig om voor iets af gaat leren te weten hoe je iets aan kunt leren. Als je een gewoonte afleert, leer je misschien eigenlijk wel een nieuwe gewoonte aan.

Wat ik daarmee bedoel?

Een slechte gewoonte is vaak een reactie op iets wat je eigenlijk wilt doen, maar waar je om de een of andere reden tegenop ziet: je vindt het moeilijk, het is veel werk, het is vermoeiend en ga zo maar daar. Kortom, je ziet er als een berg tegenop en gaat liever iets leuks doen. Je stelt nog even uit tot de deadline naderbij is. In mijn studietijd heette dat sogen, oftewel studie ontwijkend gedrag vertonen. We waren er goed is, maar de meesten van ons haalden toch onze bul.

Herkenbaar?

Peter beschreef de strijd met het fenomeen al heel beeldend, maar ik kon er toch op terug omdat het een kantelpunt is waar ik zelf vaak vol goede bedoelingen toch in een slechte gewoonte verval. Babauta geeft hiervoor een tip: probeer je bewust te worden van het moment dat je in die slechte gewoonte gaat vervallen. Probeer dat moment voor te zijn en geef niet toe aan wat je als ontwijkend gedrag wilde gaan doen.

Je hoeft niks te doen

Maar probeer je wel bewust te worden van wat er met je gebeurt als je op dat kantelpunt niet toegeeft. Morgen meer.

~ ~ ~

Afgelopen zomer las ik mee met Peter Pellenaaars’ serie The Zen Habits Method naar aanleiding van het boek Zen Habits – Mastering the art of change van Leo Babauta en liet ik me uitdagen dagelijks te gaan wandelen. Dat lukte. Wat niet lukte, was gewoontes afleren. Misschien kwam het doordat Peter dat niet behandeld had, vandaar dat ik deze tweede ronde verder ben gegaan met het boek waar hij gebleven was, uiteraard met verwijzingen naar Peters blogposts waar dat verhelderend werkt.

@foto via Pixabay met CC0 verklarinG

Het is geen sprint maar een marathon

Deze blogpost is deel 2 van 25 in de reeks De Zen Habits methode (ronde 2)

Wekker

Laat ik voor we echt van start gaan vandaag kort terugblikken. Ter aanmoediging en om lessen te trekken. Dat ik deze reeks nu weer op oppak, heeft niets met het aankomende Oud & Nieuw en eventuele bijbehorende goede voornemens te maken. Die vormen wat mij betreft een leuke bijkomstigheid.

Een gewoonte veranderen kan namelijk altijd

Maar laten we toch maar even naar je goede voornemens van 2015 kijken of willekeurig welk nieuwjaar dan ook. Je wilde afvallen, stoppen met roken, meer bewegen, gezonder eten? En wanneer bedacht je dat? Ik geef toe dat ik mijn goede voornemens meestal pas bedenk als het oudjaar nog minder dan een half uur duurt. Misschien doe jij dat ook wel. Je weet immers dat de vraag gaat komen en je wilt niet met je mond tanden staan of de indruk wekken dat je jezelf al perfect vindt.

Ik heb dus altijd wel een goed voornemen, maar lang volhouden lukt me nooit in januari. Juist omdat ik maar wat riep. Echt menen deed ik er niets van. Die voornemens die wel slaagden, waren dingen waar ik lang over na had gedacht. Na afronding van mijn studie afvallen, bijvoorbeeld. Die extra kilo’s zaten me al jaren dwars.

Of het wandelen waar ik deze week precies een half jaar geleden dagelijks mee begon op uitnodiging van Peter. Ik had al eerder gemerkt dat wandelen mijn spastische rechterarm goed deed.

Welnu, de kilo’s die er vijf en een half jaar geleden vanaf gingen, zijn er grotendeels nog steeds af en ik heb misschien drie keer mijn dagelijkse rondje wandelen gemist.

Contrast

Beide succesvolle pogingen waren goed voorbereid en ik had steun van anderen. Dat gold ook voor de rek- en strekoefeningen die ik na de zomer dagelijks invoerde. Maar vorige maand werd ik overmoedig. Ik dacht 3 nieuwe dagelijkse gewoontes tegelijkertijd in te voeren. En door de tips tegen uitstelgedrag bij Learning how to learn dacht ik ook wel meteen af te kunnen rekenen met een paar vervelende gewoontes van me.

Dat was een misrekening

Het kwam erop neer dat ik de afgelopen weken mijn nieuw bedoelde dagelijkse gewoontes maar af en toe uitvoerde en dat ik het afleren maar kort volhield. Te veel en te slecht voorbereid. Korte sprintjes waar lange adem nodig is. Dat moest dus anders en omdat juist het erover lezen én erover bloggen – accountability noemt Leo Babauta dat – de vorige keer bijdroeg aan het slagen van de missie leek het mij een goed idee om deze blogreeks over Mastering the art of change nieuw leven in te blazen.

Mijn uitdaging:

Niet de snooze knop indrukken maar meteen opstaan.

Wat is jouw uitdaging? Je hoeft alleen nog maar een uitdaging te bedenken. De rest komt later. Je mag natuurlijk ook kiezen uit het rijtje van Peter. Waar Peter vooral schreef over het aanleren van gewoontes zal ik als vervolgstap kijken hoe je van gewoontes af kunt komen waar je je eigenlijk al jaren aan ergert. Alles uiteraard aan de hand het boek van Leo Babauta.

~ ~ ~

Afgelopen zomer las ik mee met Peter Pellenaaars’ serie The Zen Habits Method naar aanleiding van het boek Zen Habits – Mastering the art of change van Leo Babauta en liet ik me uitdagen dagelijks te gaan wandelen. Dat lukte. Wat niet lukte, was gewoontes afleren. Misschien kwam het doordat Peter dat niet behandeld had, vandaar dat ik deze tweede ronde verder ben gegaan met het boek waar hij gebleven was, uiteraard met verwijzingen naar Peters blogposts waar dat verhelderend werkt.

@foto via Pixabay met CC0 verklarinG